Tijd voor een nieuwe formule voor effectiviteit van een verandering.
Wie kent het niet het aloude adagium in de veranderkunde van Effectiviteit is Kwaliteit maal Acceptatie (E=K*A). Waarin de effectiviteit (E) van een verandertraject wordt uitgedrukt als een factor van de kwaliteit (K) van het idee(of voorstel of ambitie) en de Acceptatie of het draagvlak (A).
Op basis van ervaringen van de laatste jaren in de praktijk bekruipt mij echter steeds vaker het gevoel, dat deze formule toch onvoldoende garantie biedt voor een daadwerkelijke verandering.
Natuurlijk is het belangrijk, dat de gedachte achter een beoogde verandering een goede is en ook, dat het niet verkeerd is, dat mensen het in principe eens zijn met noodzaak en inhoud van diezelfde verandering. Maar is dat samen een garantie voor succes?
Ik denk het niet. In deze klassieke formule wordt veranderen, voor mijn gevoel, namelijk teveel aangevlogen als een rationeel proces en we weten intussen, dat er bij veranderen ook nog veel (onbewust) gevoel meespeelt.
Niet voor niets gaan veel artikelen en boeken de laatste jaren over energie en bevlogenheid als motoren van een verandering. Dat wordt, naar mijn mening, te weinig uitgedrukt door E=K*A.
Ik stel dan ook voor op zoek te gaan naar een nieuwe formule, die mogelijk meer garantie kan geven voor een succesvolle verandering. Vraag is natuurlijk uit welke factoren zo’n formule zou moeten bestaan.
Laat ik eens een voorzet geven: Wanneer komen mensen in beweging? Als regel zou je kunnen zeggen, dat dit het geval is als men van 3 zaken overtuigd is, namelijk van moeten, willen en kunnen.
1. Moeten
In het moeten zitten aspecten als noodzaak, urgentie, richting en aanpak van een verandering. Met andere woorden:
- Is de verandering echt nodig?
- Moet het nu?
- Is dit dan de richting die we op moeten gaan of zijn er ook andere oplossingen denkbaar?
- Moet het op deze manier?
In het moeten zit een grote rationele component, maar niet uitsluitend. Het gevoel spreekt een behoorlijk woordje mee in de acceptatie van het moeten.
2. Willen
In het willen zit de bereidheid om mee te gaan in de noodzaak, de richting en de aanpak van de verandering. Het mag duidelijk zijn, dat in dat willen de boventoon wordt gevoerd door het gevoel. Roept de verandering positieve of negatieve vibraties op in ons hart en onze buik? Geeft het energie? Veroorzaakt de verandering bevlogenheid of juist gelatenheid?
3. Kunnen
In het kunnen zit het geloof van de betrokkene in de eigen kwaliteiten. Bezit ik of bezitten wij als team/organisatie wel de vermogens, competenties, kennis, vaardigheden, attitude die gevraagd worden in de nieuwe situatie? Simpelweg Kan ik het of kan ik het niet?
Ook dit is weer een combinatie van ratio en gevoel
Nieuwe formule
Als moeten, willen en kunnen de ingrediënten zijn van een succesvolle verandering, wat zijn dan de factoren/motoren die ervoor kunnen zorgen, dat deze ingrediënten ook zo sterk mogelijk worden gestimuleerd?
Als eerste wat stimuleert het moeten?
De eerste factor in de klassieke formule was de K van Kwaliteit. Deze spreekt de ratio wel aan, maar niet het gevoel. Ik stel voor om deze in te ruilen voor de I van Inspiratie. Daarin zit nog steeds de K van Kwaliteit, maar zit ook een gevoelscomponent die aangeeft wat dat moeten op gevoelsniveau moet bereiken. Dat geeft ook meteen een bruggetje naar het willen:
Wat stimuleert het willen?
In de klassieke formule stond hier de A van Acceptatie. Afgezien, dat deze ook teveel de rationele kant van de verandering benadrukt vind ik ook, dat er een zekere passiviteit, lees gelatenheid vanuit gaat. Deze wordt al actiever door I van Inspiratie en kan verder bekrachtigd worden door de G van Geloofwaardigheid. Mensen gaan met je mee als leiding op het moment, dat ze geloven in de bekwaamheid, eerlijkheid en integriteit van jou als leider, zelfs als ze de impact en de consequenties van de beoogde verandering niet geheel kunnen overzien.
En dan tot slot wat is de motor achter het kunnen?
De klassieke formule voorzag hier niet in, dus we moeten de formule gaan uitbreiden, want alleen met Inspiratie en Geloofwaardigheid ben je er nog niet. Je hebt ook nog de E van Empowerment nodig om het (geloof in) eigen kunnen een boost te geven.
Daarmee komen we tot de volgende nieuwe formule: E=I*G*E, Effectiviteit is Inspiratie maal geloofwaardigheid maal Empowerment.
Ik hoop, dat deze formule net zo bruikbaar is voor veranderprofessionals als de klassieke formule dit vele jaren is geweest en dat we ons hem snel, op zijn Haags gezegd, ‘EIGE’ kunnen maken!
Marc Dortu
